Luisteren naar piratenzenders. Mag dat?

Luisteren naar piratenzenders

Als scannerluisteraar luister je vaak naar luchtvaart, scheepvaart, hulpdiensten en dergelijke. De officiële diensten, zeg maar. Maar er zijn ook nog andere, niet officiële, zenders te vinden. De zogenaamde piraten.

Mag je naar illegale zenders luisteren?

Ja, in Nederland mag je luisteren naar alles wat je kan ontvangen. Uitzondering: zodra er “bijzondere inspanning” nodig is (bv. decoderen/kraken) of je gebruikt een niet-toegestane ontvanginrichting, is het wel strafbaar (art. 139c Sr, lid 2 sub 1°). In België zijn de regels wat anders. Daar geldt dat je alleen mag luisteren naar frequenties waar je toestemming voor hebt of die vrij beluisterbaar zijn. Dit sluit privé- en niet toegestane communicatie (waaronder piratenzenders vallen) uit

Wat zijn piratenzenders?

Piratenzenders zijn alle zenders die zonder vergunning en/of niet volgens de regels van de vergunning of wetten uitzenden. Al snel denk je misschien aan de raiopiraten die in de FM omroepband hun muziek draaien. Vooral in het oosten van het land is deze hobby nog zeer actief en ja, deze vallen in dit overzicht maar nee, er zijn meer piraten dan je denkt.

De 3 meter piraten.

Wie kent ze niet uit de jaren ‘80? Tussen de 88 en de 108 MHz kon je destijds vele radiiopiraten horen. Vaak uit ongenoegen door het gebrek aan Nederlands radiozenders. Dit was nog voordat de commerciële zender voet een de grond kregen in Nederland. Veel zenders waren in de grote steden en ruim daaromheen enorm bekend. Er werd vaak met grote vermogens uitgezonden en de antennes op de meest extreme plaatsen gezet, zoals bijvoorbeeld de Rotterdamse Euromast. Tegenwoordig zijn er, waarschijnlijk door de vele commerciële zenders, minder piratenzenders maar ze zijn er zeker nog wel! Vooral in het Oosten van het land is het nog een rijke cultuur en klinken de piarethits nog steeds door de ether.

De 3,5 meter piraten.

3,5 meter? Wat is dat? De 3.5 meter band zijn de frequenties net onder de FM-omroepband, grofweg van 84 tot 87,5 Mhz. Vroeger werd deze band gebruikt door de politie mobilofoon. Er wordt hier in WFM uitgezonden. Soms in stereo. Je kan dit op een scanner ontvangen maar er zijn ook ontvangers, bijvoorbeeld de Teff ontvangers, die deze band bestrijken. Hier geen standaard muziekprogramma’s maar amateurs die contacten met elkaar leggen via breedband FM. Illegaal, dat wel. Er is een actieve facebookgroep, De 3 en 3,5 meter piraat, met zo’n 4500 leden. De band is dus best in trek.

bron: Albertoke at Dutch Wikipedia, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons

De PMR en LPD-piraten.

Misschien denk je wel; “PMR en LPD is toch vergunningsvrij en daardoor legaal?” En dat klopt, als je je aan de regels houdt.

Wat zijn de regels?

PMR446

• Frequentie 446.0–446.2 MHz
• Max 0,5 W ERP
• Analoog FM of dPMR/DMR Tier 1
• Vaste/integrale antenne (niet afneembaar)
• Simplex (geen repeaters/basisstations)
• Particulier én zakelijk toegestaan

LPD433

• Frequentie 433.05–434.79 MHz (typisch 69 kanalen)
• Max 10 mW
• Vaste/integrale antenne
• Korte-afstandstoepassingen; storingen accepteren

Niet toegestaan (beide)

• Hogere vermogens dan bovenstaand
• Afneembare/externe antennes
• Repeaters of vaste basisstations
• Gebruik van (omgebouwde) amateurapparatuur op deze banden

Praktische tips

• Gebruik CTCSS/DCS alleen als “ruisfilter” (geen exclusiviteit)
• Test in open terrein vs. binnen/bebouwd (bereik varieert sterk)
• Voor eigen kanaal/hoger vermogen → vergunning nodig

Helaas worden deze regels vaak overschreden. De oorzaak hiervan zijn de, vaak goedkope, portofoons die via Ali-Express, Amazon, Temu, Banggood en dat soort websites worden verkocht. Deze portofoons hebben een (veel) breder frequentiebereik en hoger vermogen dan is toegestaan. De portofoons zijn ook aantrekkelijk door het grote frequentiebereik waardoor je veel (meer) kan ontvangen. Echter, de  Baofeng, TIDradio, Quensheng en vergelijkbare portofoons mogen dus niet zondermeer gebruikt worden. Je zal hiervoor een vergunning moeten hebben. Toch worden deze portofoons zeer regelmatig gebruikt. Vaak is dit onwetendheid maar ook bewust. Bij paintballers en soms ook watersporters of als groep onderling onderweg worden de portofoons gebruikt ondanks dat ze weten dat het niet legaal is. Waarom? Simpelweg omdat de pakkans zeer klein is.

27 MC piraten

Sinds de jaren ‘60/’70 werd er al illegaal gebruik gemaakt van de 27 Mhz band. Toen meestal in AM-mode. Op 3 maart 1980 werd de band on de MARC regeling, bij velen van ons wel bekend denk ik, gelegaliseerd. Sinds 1991 is het volledig vergunningsvrij, maar zijn er natuurlijk wel regels waar je je aan moet houden.

Wat zijn de huidige 27 MC regels?

Apparatuur & conformiteit

• CE-markering verplicht (EU RED 2014/53/EU).
• Vermeldingen in handleiding/doos controleren: CE, RED, ETSI EN 300 433/EN 300 135 of gelijkwaardig.
• Alleen standaard CB-sets gebruiken; géén “export/10 m-transceivers”, géén gemodificeerde sets (extra banden/kanalen), géén lineaire versterkers.

Kanalen

• 40 kanalen: 26,965–27,405 MHz (stap 10 kHz).

Modi/vermogen (max)

• FM 4 W, AM 4 W, SSB 12 W PEP.

Vergunning

• Niet vereist (vergunningsvrij, algemene voorwaarden van toepassing).

Antenne

• Externe antennes toegestaan; mobiel of basisstation-antenne mag.

Niet toegestaan

• Repeaters, hogere vermogens, opzettelijk storing veroorzaken.

Karakter

• Gedeelde band: geen storingsbescherming of exclusief kanaal.

Gebruik (praktijk)

• Spraak over korte/middelgrote afstand.
• Kanaal 9 = nood (onderlinge afspraak), kanaal 19 = verkeersinfo (onderlinge afspraak).

Piraten mobilofoons.

Wat zijn piraten mobilofoons? Dit zijn mobilofoons die vaak in het buitenland wel toegestaan zijn maar in Nederland niet. Buitenlandse bedrijven maken gebruik van deze portofoons en mobilofoons maar wanneer deze in Nederland gebruikt worden mag dit ineens niet meer. Ook dit is soms onwetendheid. De mobilofoons werken in de lage vhf band maar ook rond de 155 MHz. Gebruik is echter zeer sporadisch het zal daardoor dus vrij zeldzaam zijn als je op een illegale (bedrijfs)mobilofoon stuit.

Satelliet piraten

Jazeker, zelfs via (militaire)satellieten is er piraterij. In Zuid-Amerika bestaat al jaren een soort lange afstands CB via oude militaire UHF-satellieten. Met simpele aanpassingen gebruiken vooral Braziliaanse truckers, houtkappers en naar verluid ook drugssmokkelaars de analoge transponders van verouderde FLTSATCOM/UFO-satcoms om tot diep in het regenwoud te kunnen communiceren.. In Brazilië wordt het fenomeen ook “Bolinha” (kleine bal) genoemd. Het werkt grofweg zo: wat je omhoog zendt binnen de doorlaatband, komt bijna 1-op-1 omlaag op een vaste downlink — geen slimme modulatie of versleuteling, gewoon lineaire “doorpraten”.

Het gebruik, of moet ik zeggen misbruik, loopt al decennia en werd meerdere keren aangepakt. Een bekende actie is Operation Satellite (2009), waarbij de Braziliaanse federale politie met hulp van Amerikaanse coördinaten tientallen verdachten oppakte die op Navy-satellieten zaten te kletsen; de mix aan betrokkenen liep van truckers tot academici. Toch bleef de praktijk bestaan zolang de legacy-UHF-kanalen aanstonden en in het dekkingsgebied vielen.

Technisch gezien draait het om UHF MILSATCOM-kanalen (oude, onversleutelde segmenten), die ooit voor militaire spraak en data waren bedoeld. Moderne systemen (MUOS) zijn versleuteld, maar de verouderde analoge transponders bleken makkelijk te misbruiken door niet-geautoriseerde zenders.

Veelgehoorde downlinks

• 255,550 MHz (zeer populair), 253,500 MHz, 253,750 MHz, 262,190–262,230 MHz, 267,050 MHz, 268,450 MHz, 269,650 MHz. (Variaties van enkele kHz komen voor.)

Modulatie & raster

• Meestal NFM met 25 kHz kanaalstap; transponders zijn lineair—wat je op de uplink zet, komt verschoven terug op de downlink.

Dit waren een aantal piratenuitzendingen die je tegen zou kunnen komen. Vooral de satellietpiraten is leuk, en eenvoudig, om eens mee te luisteren.

Hier een overzicht met nog meer piratenzenders die je vrij eenvoudig mee kan luisteren en/of herkennen.